Ад царкоўнай місіі да місіянерскай Царквы [відэа]

Як правіла, мы пачынаем цытаваць Вялікае Даручэньне са слова «Ідзіце». Тады як легітымнасьць нашага місіянерства грунтуецца на словах Госпада: «Дадзена Мне ўсякая ўлада». Усьведамленьне гэтага дапаможа зразумець прычыны неэфектыўнасьці царкоўных эвангелізацыйных праграм і дазволіць зьмяніць наша стаўленьне да Місіі Царквы ў гэтым сьвеце. Давайце зьвернемся да статыстыкі.

У 2000 г. колькасьць aхрышчаных людзей у Саюзе пяцідзесятнікаў г. Днепрапятроўска складала 741человек, у 2013 г. гэтая лічба скарацілася да168 чалавек. Сумны факт, якому існуюць рацыянальныя тлумачэньні.

Вакуум духоўных шуканьняў 90-х гг. запоўнены

На гэта паказвае высокая рэлігійная шчыльнасьць: на тысячу людзей даводзіцца адна рэлігійная арганізацыя. Нягледзячы на гэта місіялагічны патэнцыял Цэрквы не вызвалены.

Неадпаведнасьць місійных стратэгій грамадзкім запытам

Мы адказваем грамадзтву на ўчорашнія пытаньні. Гэта адбываецца з-за таго, што эвангельскія хрысьціяне кансерватыўныя ва ўспрыманьні навакольнага асяродзьдзя, паколькі мяркуюць (і так сябе пазіцыянуюць), што думаюць выключна прынцыповымі катэгорыямі, бо Царква не імгненная арганізацыя. Таму не лічыцца неабходным і разумным «трымаць у адной руцэ Біблію, у другой – газэту».

Ігнараваньне кантэкстуалізацыі

Вось ужо шмат гадоў ўкраінская царква сьпявае сьпевы з перакладнымі тэкстамі, ігнаруючы патрэбу этнічнага пакланеньня. Тады як жаданьне і здольнасьць абгарнуць пасланьне ў рэлевантную, г.зн. зразумелую для жыхароў Украіны абгортку, наблізіла б Царкву да пасьпяховага выхаду з місіялагічнай крызы.

Постмадерністычнае пасланьне

Як пануючая парадыгма, яно разьбіла мысленьне чалавека на фрагменты, дэцэнтралізавала іх. З гэтага часу ўніверсальныя законы адкінутыя, розум ужо не зьяўляецца важным крытэрам для расшчапленьня ісьціны. Такім чынам, хрысьціянская місіялогіі панесла шкоду, бо зараз у кожнага свой вопыт, а абсалютнай праўды няма, усё адносна. Усё, што можа чалавек - толькі фрагментарна назіраць за сьветам. Гэта час гарызантальнага мысленьня. І гэта выклік для Царквы!

Сітуацыя пагаршаецца тым, што ў нашай краіне не выпрацавана славянская парадыгма місіялогіі. У 1929 годзе выйшаў бальшавіцкі закон, згодна зь якім чалавеку дазволена задавальняць культавыя патрэбы толькі на тэрыторыі культавага збудаваньня. На жаль, праз дзесяцігоддзі гэтая фармулёўка закона стала ўжо часткай мысленьня хрысьціян, адным са складнікаў хрысьціянскага сьветапогляду!

Праваслаўнае бачаньне сьвету апынулася дамінуючым: існуе рэлігійная жыцьцё ў храме, і існуе жыцьцё сьвецкае, якія, як паралельныя прамыя, не перасякаюцца ніколі. Веданьне гісторыі дае выразнае разуменьне і тлумачэньне гэтых шкодных працэсаў, якія ідуць насуперак з сапраўдным разуменьнем тэалогіі Місіі. Давайце вызначымся з тэрмінамі і паняткамі.

Місіялогіі, пра якую мы гаворым, - гэта частка хрысьціянскай тэалогіі, што сузірае сьвет праз прызму яго далучэньня да хрысьціянскай веры.

Раней мы малявалі такую схему: вялікае кола майго «я» ўключае ў сябе сярэдняе кола - царква ў маім жыцьці, а маленькае кола - сьвет існуе побач і ў сферу маіх патрэбаў і інтарэсаў не ўваходзіць.

Цяпер мы перамалёўваем гэтую схему. У ёй Царква выглядае як сукупнасьць маленькіх « я». Вялікае ж кола, у якім знаходзіцца Царква, - гэта сьвет. Сьвет – тое асяродзьдзе, у якім зьдзяйсьняецца місія Царквы. Царква ў сьвеце, але «не ад сьвету». Таму што мэта царквы не ў выратаваньні ад сьвету, а выратаваньне сьвету.

Важна ўсьведамляць, што Місія не належыць Царкве, яна належыць Богу. Гэта самавыяўленьне Бога ў Хрысьце. Бог у Хрысьце максімальна наблізіўся да чалавека. Паколькі ў Бога місіянерскае сэрца! Ён - першы місіянер. Гісторыя Царквы скажае мэту біблейскай місіі. Царква на пэўным этапе прысвойвае місію сабе.

Таму сёньня хрысьціянам неабходна памятаць, што місіянерскае служэньне Царквы - гэта не адно з служэньняў, а фундаментальная прычына яе існаваньня! Гэта ключавы тэзіс, які я б хацеў зацьвердзіць. Калі б не было Вялікага Даручэньня, то навошта патрэбна была б Царква? Царква не можа «пасылаць місіянераў», паколькі яна ўся паслана. Місію Бога нельга блытаць з дзейнасьцю асобнай місіі, як рэлігійнай арганізацыі. Яна нашмат шырэй.

Мы ж часта атаясамліваем паняцьце «Місіі» з эвангелізацыяй. Але мы ясна павінны зразумець, што эвангелізацыя толькі малая частка Місіі. Эвангелізацыя - гэта вербальная перадача сьведчаньня аб Хрысьце людзям, якія Яго не ведаюць. Гэта толькі частка нашага невербальнага стратэгічнага пляна.

Царква не можа сёньня прэтэндаваць на тое, што прыехаўшы ў любую геаграфічную кропку, абвясьціўшы вестку і зьехаўшы, можа аўтаматычна, містычна, звышнатуральна ўцаркавіць слухаючых вестку людзей. Сёньня гучыць так шмат вестак! Таму эвангелізацыя - толькі маленькая частка вялікай місіянерскай стратэгіі.

Калі мы хочам вызваліць місіялагічны патэнцыял у нашых супольнасьцях, мы павінны навучыцца чытаць Біблію ў адпаведнасьці з мэтай, г.зн. місіялагічна: бачыць скрыжаваньне рэлігійных, сацыяльных і геаграфічных межаў. Напрыклад, адзінаццаць частак Быцця прысьвечаны ўсяму сьвету. Абраньне Абрагама адбылося не для таго, каб вылучыць аднаго, але каб праз аднаго блаславіць народы. Чытаючы Выхад 19 разьдзел, кнігу Ісаі 42 і 49 разьдзелы, разумеем, што Бог выбраў Ізраіля не для таго, каб падкрэсьліць яго ідэнтычнасьць, але каб Ізраіль паказаў маральныя і культурныя каштоўнасьці Яхвэ народам, якія яго атачаюць.

Але Ізраіль зрабіў наадварот, запазычаў культурныя каштоўнасьці іншых народаў, тым самым «праваліўшы» місію Бога. Вельмі цікава разгледзець у гэтым кантэксьце палон чатырох юнакоў: Данііл і яго сябры не прынялі новы сьветапоглядны парадак, у тым ліку і свайго перайменаваньня. Мы памятаем, што Міхаіл, Місаіл (азначае «роўны Богу») быў перайменаваны ў Місаха, што перакладаецца, як «баран» - адлюстраваньне зоамарфічнага божышча халдэйскага сьвету.

Але гэтыя юнакі «паклалі ў сэрцы сваім» не падпарадкоўвацца мысьленьню паганскага сьвету і ў выніку паўплывалі на Вавілон больш, чым увесь Ізраіль на ўздыме свайго цывілізацыйнага разьвіцьця. Цар Вавілонскі выдаў указ: «Кожны, хто будзе ганіць Бога, будзе пасечаны на кавалкі».

Давайце разгледзім, як пнеўмацэнтрызм (унутраная цяга да супрацоўніцтва, да аб'яднаньня высілкаў) першаапостальскай Царквы паўплываў на яе місіялагічнае пасланьне:

• Місія як сэнс жыцьця. Так, колькасьць хрышчаных Духам і колькасьць місіянераў была роўнай. Паколькі Царква добра разумела, што Місія - гэта спосаб прысутнасьці ў сьвеце, які б максімальна уяўляў Хрыста, а Дух - рухаючая сіла місіянерства.
• Фармаваньне кайноніі - гарызантальнай арганізацыі (першаапостальская Царква ўяўляла сабою канфедэрацыю свабодных супольнасьцяў, аб'яднаных агульным веравучэньнем і мэтай свайго існаваньня). Гэта потым у Царкве аформіцца вертыкаль, і манархічны епіскапат з-за ганеньняў і пагроз распаўсюду ў царкоўным асяродзьдзі ерасяў возьме кіраваньне ў свае рукі. Але манархічны епіскапат паралізуе творчы патэнцыял царквы як тады, так і дагэтуль. Сучасныя хрысьціяне ж павінны маліцца і працаваць над тым, каб увесь творчы патэнцыял быў вызвалены, інакш царква не зможа быць місіянерскай.
• Вострыя эсхаталагічныя чаканні. Не дазваляюць адцягнуць увагу ад мэт і задач Місіі. Першыя хрысьціяне верылі, што ў іх больш не застаецца часу, яны не думалі пра будучыню, нават не зьбіраліся фармаваць канон Новага Запавету. Такія чаканьні мабілізуюць царкву, але не даюць ёй магчымасьці працаваць на пакаленьне наперад.
• Узьнікненьне сьпецыфічнага стаўленьня да матэрыяльных рэчаў. Яны разглядаліся як сродак для дасягненьня Місіі. У кантэксьце эсхаталагічных чаканьняў паднялася хваля «абагулення маёмасьці»: прынесьці маёмасьць да ног апосталаў лічылася лепшым рашэньнем, чым аддаваць яго сьвецкай уладзе.
• Уплыў на іх паводзіны падчас выпрабаваньняў. Хрысьціянства нарадзілася ў ідэалагічна варожым асяродьдзі, і толькі прысутнасьць Духа дала хрысьціянам магчымасць «не прагнуцца» пад сьвет. Аналагічныя прыклады мы бачым і ў 20-х гг. 20 стагодзьдзя. Дух зыходзіў на царкву для таго, каб падрыхтаваць яе для выпрабаваньняў у 30-я гады, для часу сталінскіх рэпрэсій.

Такім чынам, добрая вестка ў сьвеце інтэграцыі - гэта не абвяшчэньне, а пасярэдніцтва. Але як і калі сучасныя хрысьціяне могуць даваць сьвету Хрыста і ўплываць на сьвет, калі графікі цэркваў перагружаныя, калі кожны дзень верніка клічуць «у межы культавага будынку», згодна з бальшавіцкім указам? Калі ж павінна адбыцца місіялагічнае сутыкненьне хрысціянства са сьветам?

На гэтыя пытаньні мы павінны шукаць адказы, перагледзець царкоўны графік, задзейнічаць для выкананьня місіі не частку царквы, а ўсю яе. Ратаваць сьвет, а не ратавацца ад сьвету. І памятаць: МІСІЯ - ГЭТА СПОСАБ ЖЫЦЬЦЯ!

Міхаіл Макіенка - кандыдат гістарычных навук, сашукальнік доктарскай ступені Інстытута філасофіі НАН Украіны. Акадэмічны дэкан Біблейскага каледжа «Сьвятло Эвангельля» (Днепрапятроўск). Выкладае дысцыпліны: «Гісторыя Царквы», «Гісторыя эвангельскага руху» і інш. у дзяржаўных і багаслоўскіх ВНУ. Спецыялізуецца на вывучэньні Пяцідзясятніцкага руху ва Ўкраіне. Аўтар 15 навуковых публікацый. Разам з жонкай Кацярынай выхоўвае дваіх дзяцей.