Хрысьціянскія каштоўнасьці як платформа нацыянальнага паразуменьня

Ён ведаў, што аднойчы яму трэба будзе прыняць рашэньне, якое вызначыць ўвесь яго лёс. Ён гэтак жа ведаў, што яму трэба быць гатовым да прыняцьця гэтага рашэньня. Калі ён будзе гатовы, рашэньне будзе правільным. Такім жыцьцявызначальным момантам стаў для яго ўдзел у стварэньні і працы Ўкраінскай Хэльсынскай групы: грамадзкай арганізацыі, якая адстойвае базавыя правы і свабоды чалавека. Гэта было 9 лістапада 1976 года. У часы «кіруючай ролі камуністычнай партыі і ўрада» і намінальнай свабоды ...

14 траўня 2014 года ў Падольскім клубе Кіева адбылася сустрэча зь Міраславам Марыновічам: дысідэнтам, праваабаронцам, публіцыстам і віцэ-рэктарам Украінскага Каталіцкага Ўніверсітэта. Мы разважалі на тэму «Хрысьціянскія каштоўнасьці як платформа для нацыянальнага паразуменьня».

Як тады ў 70-80 - х для дысідэнтаў, так і сёння праз 40 гадоў для нас актуальнай застаецца тэма свабоды. Тады за яе змагаліся нешматлікія, сёньня за яе ўстала пакаленьне Майдана. Тады гэта былі людзі, якія, жывучы ў несвабоднай дзяржаве, жылі так, быццам жылі ў свабодзе. Сёньня мы сталі сьведкамі зьяўленьня цэлага пакаленьня, якое свабодна валодае свабодай. Яно не кажа мовай прапаганды, ідэалогіі, палітычных квот, а каштоўнасьцямі. І гэтыя людзі за свабоду гатовыя плаціць кошт. Зрэшты, як і тыя нешматлікія з Савецкага Саюза. Для Міраслава Марыновіча адстойваньне сваіх поглядаў каштавала некалькіх арыштаў і, у агульнай складанасьці, 10 гадоў уральскіх лагероў. Статус дысыдэнта і чорна-белае жыцьцё, у якім кожны дзень трэба было рабіць сьвядомы выбар паміж дабром і злом. Кампрамісы ў лагерных умовах азначалі б выпадзеньне з кола свабодалюбных людзей, неадпаведнасьць нормам і стандартам пасіянарнай супольнасьці.

Праблема нацыянальнага паразуменьня Ўсходу і Захаду Ўкраіны крыецца ў антаганізме сістэм каштоўнасьцяў, у кожнай зь якіх свабода зьяўляецца альбо атавізмам, альбо найвышэйшым дабром. «Правіла нулявой сумы» падзяляе грамадзтва на начальнікаў і падначаленых, правых і вінаватых, пераможцаў і пераможаных, сваіх і чужых, гаспадароў і рабоў. Такое грамадзтва заўсёды будзе шукаць падзелу па расавай, ідэалагічнай, рэлігійнай або нацыянальнай прыкметах. У такой супольнасьці гаспадар кроўна зацікаўлены стымуляваць і падтрымліваць падзел: «Падзяляй і ўладар!», каб трымаць людзей у рабстве і сьляпым падпарадкаваньні. Сьвядома ствараецца іншая рэальнасьць, у якой чалавеку навязваецца статус «маленькага чалавека». Ад волі якога нічога не залежыць і лёс якога вершаць моцныя гэтага свету. А жыцьцё праходзіць у панылым чаканьні зьменаў.

«Прынцып дабаўленага кошту» кааперуе людзей, падахвочвае да дыялогу, стымулюе шукаць кампрамісы, пры якіх ніхто не прайграе, але ўсё выйграюць. Воля да зменаў, ахвярнасьць, гатоўнасьць аб'ядноўваць намаганьні з рознымі, не падобнымі адзін на аднаго творчымі сіламі, адзінства ў разнастайнасьці характэрна для другога прынцыпу. І толькі на базе другога прынцыпу магчымая кансалідацыя культурных, нацыянальных, ментальных адрозненьняў Усходу і Захаду Ўкраіны.

Сёньня рэгіянальныя адрозненьні ўспрымаюцца намі як праклён. У нейкай меры небеспадстаўна. Але заўтра яны ж (адрозненьні) могуць абярнуцца для краіны дабраславеньнем, калі атрымаецца стварыць Эфект Медычы: убачыць у адрозненьні культур, традыцый і догмаў агульныя падыходы. Злучаючы разрозненыя кропкі ў адно цэлае, можна пабудаваць нешта самабытнае, цікавае і дагэтуль нябачанае.

Калісьці Хрыстос аб'яднаў практычна ўвесь цывілізаваны сьвет не сілай зброі, а абвяшчэньнем Эвангельля - законаў Яго Валадарства. Законаў, вызначаных Богам для існаваньня чалавека - Свайго стварэньня. Таму і ў нас, хрысьціян, ёсьць надзея і магчымасьць аб'яднаць Украіну на тых жа вечных каштоўнасьцях.